Bayındırlık İmar Ulaştırma ve Turizm Komisyonu’nda dün görüşmelerine başlanan “Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” Türkiye Çevre Ajansının özel şirketler kurması, MUÇEV ile Göcek ve Dalaman Koylarının mapa ve şamandıra işletme işinin özelleştirilmesi hakkında hükümler içeriyor.
Teklifin Anayasa’ya aykırılığı üzerine söz alan, CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin şunları söyledi:
ÇEVRE AJANSININ KIYILARI YÖNETME YETKİSİ YOKTUR
29.Madde ile yapılan değişiklikle tabiat varlıkları, doğal sit alanları ile özel çevre 2 koruma bölgelerinde bulunan ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamındaki DHTA (devletin hüküm ve tasarrufu altında) alanlarının Türkiye Çevre Ajansı’na devredilmesi, devri yapılan bu alanların işletilmesi ve işlettirilmesi, bu amaçla şirket kurulması ve/veya mevcut şirketlerin Ajans tarafından devralınması hedeflenmektedir. Yine (h) bendine eklenen hüküm ile, bahse konu alanlarda mapa ve şamandıra sistemlerinin kurulması ve deniz araçlarının atıklarının alınması işinin de Ajans ve Ajans’a ait şirketler tarafından yapılacağı anlaşılmaktadır.
İlk olarak; kıyı alanların idaresine yönelik olarak yapılan bu değişikliğin, her şeyden önce 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun temel amacı olan, ulusal ölçekte depozito yönetim sisteminin kurulması konusuyla bir ilgisi bulunmamaktadır. 7261 sayılı Kanun’un amacı her ne kadar çevre kirliliğini önlemek ve yeşil alanların korunmasına, iyileştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlamak olarak belirtilmişse de Ajans’ın temel hedefi ulusal ölçekte depozito yönetim sisteminin kurulması, işletilmesi, izlenmesi ve denetimine yönelik faaliyetlerde bulunmaktır.Bu husus Kanun’un Meclis’e sunulduğu zamanki gerekçesinde, 8 paragraflık genel gerekçenin 6 paragrafında depozito yönetim sisteminden bahsedilmesiyle açıkça görülebilmektedir. Oysa, e-skuter konusuna bile değinilen 7261 sayılı Kanunun gerekçesinde kıyı alanlarının yönetimi gibi hayati öneme haiz bir konuda tek bir cümle dahi yer almamaktadır. Dolayısıyla, yapılan bu değişikliğin 7261 sayılı Kanunun asıl amacıyla ilintili olmadığı açıktır.
MUÇEV AJANSA DEVREDİLİYOR YETMİYOR YENİ MUÇEV’LER KURULUYOR
Diğer taraftan yapılan düzenlemeyle, kıyı alanlarının kullanımı ve işletilmesinden elde edilecek gelirin tamamı yerelden alınarak merkezi idareye aktarılacaktır.
Özellikle Aydın, Muğla ve Antalya gibi, yaz turizmi döneminde artan nüfusları ile kış nüfusuna göre merkezi bütçeden aldıkları pay arasında uçurum bulunan illerimizde çözümsüzlüğün sürmesine neden olunacaktır.
Oysa hali hazırda yürürlükte bulunan Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik ile (şu anda yerel yönetimler lehine uygulanmıyor olsa bile) yerel yönetimlerin kıyıların idaresi hakkında söz sahibi olması ve gelirden pay alması mümkündür.
7621 sayılı Kanunun 4. maddesine eklenen yeni fıkra ile Türkiye Çevre Ajansının, özel şirketler kurması ve devralmasının önü açılmaktadır. Kamuya ait şirketlerin neredeyse tamamının özelleştirme programına alınarak özel sektöre devredildiği bir dönemde, Bakanlığın ilgili kuruluşu niteliğindeki Türkiye Çevre Ajansı aracılığıyla yeni özel şirketler kurulması ve devralınması manidardır.
2014 yılından bu yana kamuoyunu meşgul eden ve kıyıların yönetimini, Sayıştay raporlarına da yansıdığı üzere, mevzuatın da arkasından dolaşılarak sürdürmesi sağlanan MUÇEV Limited Şirketi’ nin Türkiye Çevre Ajansı’na devredileceği ve MUÇEV benzeri yeni şirketler kurulacağı sonucuna ulaşmak zor olmayacaktır.
GÖCEK VE DALAMAN KOYLARI İÇİN MAPA VE ŞAMANDRA DÜZENLEMESİ
12.Madde incelendiğinde; arıtma, geri kazanım; arıtma çamuru işleme ve bertarafı; atıkların toplama, taşıma hizmetleri, atık işleme, geri kazanım ve bertaraf tesisleri gibi tamamı atıklarla ilgili konuların arasına kıyıların da şirketler eliyle işletilmesi konusunun eklendiği görülmektedir.
Kanun teklifinin 29. Madde ve 12. Maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; yakın dönemde ihalesi yapılan, kamuoyunda ciddi tepkilere neden olan, hali hazırda yargıya taşınan ve gelinen noktada merkezi idarenin mevcut mevzuat kapsamında dilediğince şekillendiremeyeceği anlaşılan Göcek ve Dalaman Koyları Mapa – Şamandıra işletme işinin hedeflendiği açıktır.
